Dolby Atmos to wiodąca technologia dźwięku przestrzennego, która została po raz pierwszy użyta w filmie „Merida Waleczna” w 2012 roku. Od tego czasu, przez rok, zainstalowano system w 25 miejscach, a w 2013 roku istniało już ponad 300 instalacji na całym świecie. Liczba sal kinowych wyposażonych w nowy standard w 2022 roku przekroczyła 10 000.
Dziś technologię Atmos znajdziemy również w licznych urządzeniach elektronicznych powszechnego użytku, takich jak smartfony, telewizory, soundbary i słuchawki.
Czym jest Dolby Atmos?
Dolby Atmos wznosi się wysoko ponad możliwości standardowych, starszych systemów wielokanałowego dźwięku. Zmiana sposobu dekodowania umożliwia realizację oraz odtwarzanie przestrzennych treści audio — filmów, muzyki, gier — niezależnie od tego, z ilu głośników składa się nasz system odsłuchowy. Oprócz tego istotnym krokiem naprzód oraz warunkiem zachowania standardu Atmos jest dodanie wymiaru „wysokości”, czyli głośników powyżej uszu słuchacza. Te dwie nowości sprawiają, że wrażenia słuchowe stają się w pełni immersyjne.
Przed pojawieniem się tego standardu realizator musiał zmiksować materiał pod konkretny standard, np. 5.1 lub 7.1, a słuchacz pragnący usłyszeć ten dźwięk musiał posiadać taki sam rodzaj systemu odsłuchowego albo godzić się na kompromisy amplitunera, który konwertował sygnały tak, by wszystkie ścieżki zostały odtworzone. Dolby Atmos rozwiązuje ten problem, ponieważ opiera się na technologii dźwięku obiektowego, a nie opartego na kanałach, jak to miało miejsce w przypadku poprzednich standardów. W ramach systemu dźwięku obiektowego realizator lokuje dźwięki w wirtualnej przestrzeni 3D — między osiami X, Y i Z — a system Dolby Atmos oraz wspierające go urządzenia zajmują się dekodowaniem tego sygnału w zależności od dostępnej konfiguracji głośników. To znacznie zwiększa odczucie trójwymiarowości dźwięku. Dzięki zastosowaniu automatyki przy miksach (np. dźwięk przelatującego helikoptera) dany obiekt może przemieszczać się płynnie w dowolnej osi — wylecieć zza naszych pleców, przejść w prawo, następnie do góry i w lewo, a także wykonać dowolne inne kombinacje.
Technologia obsługuje 128 kanałów, z których można utworzyć do 118 obiektów, które można dowolnie umiejscawiać i poruszać w przestrzeni. 10 pierwszych kanałów zarezerwowanych jest do obsługi bazowej ścieżki dźwiękowej, w celu zachowania kompatybilności wstecznej. Analogicznie, liczba głośników w sali kinowej może wynosić do 128, natomiast w instalacjach studyjnych i domowych zazwyczaj realizuje się systemy 5.1.2 lub 7.1.2. Na przykład w przypadku 7.1.2 oznacza to 7 głośników głównych, subwoofer oraz 2 głośniki zamontowane nad głową. Standardowy Atmos może być zrealizowany również z 4 głośnikami nad głową: dwa przednie i dwa tylne, co zapisalibyśmy jako 7.1.4.
Gdzie używa się Dolby Atmos i dlaczego?
Dolby Atmos jest używany przede wszystkim w salach kinowych. Jest to świetne rozwiązanie, ponieważ kina mogą odtwarzać zgodnie z zamysłem twórców ścieżkę dźwiękową filmu, niezależnie od wielkości sali i liczby zainstalowanych głośników.
Aby film w standardzie Dolby Atmos trafił do kin, musi być najpierw udźwiękowiony w studiu, co czyni je kolejnym miejscem, gdzie instaluje się tę technologię w sposób profesjonalny. Oprócz udźwiękawiania filmów, Atmos otworzył się także na branżę muzyczną. Dzięki oprogramowaniu Dolby Atmos Renderer, niezależnie od programu DAW, twórcy mogą realizować alternatywne miksy w formie dźwięku przestrzennego. Od pewnego czasu możemy słuchać immersyjnych miksów wybranych utworów muzycznych na platformach streamingowych — obecnie: TIDAL, Apple Music oraz Amazon Music.
Odtwarzanie takiego dźwięku w domu jest możliwe na kilka sposobów. Posiadając starszy system typu 5.1 lub 7.1, nie musimy budować Dolby Atmos od podstaw. Możemy wykorzystać głośniki, które już mamy, ale nowy standard wymaga odpowiedniego amplitunera oraz dodatkowych głośników zamontowanych na suficie. Jeśli mamy taką możliwość — świetnie, jeśli nie — istnieją inne opcje. Dostępne są tzw. „nadstawki” — specjalnie zaprojektowane głośniki, które możemy umieścić na swoich przednich kolumnach lub innych płaskich powierzchniach. Głośniki te, z przetwornikami skierowanymi do góry pod odpowiednim kątem, mają za zadanie przekazać dźwięk znad naszej głowy poprzez odbicie od sufitu, tworząc wrażenie przestrzenności także w wymiarze wysokości.
Większość popularnych serwisów VOD oferuje obecnie treści w technologii Dolby Atmos, co pozwala zarówno na odbiór filmów, jak i muzyki w formie trójwymiarowego dźwięku.
Czy można grać z Dolby Atmos? Tak! Konsole Xbox Series X, S oraz PlayStation 5 umożliwiają immersyjne doświadczenia w grach. Dolby Atmos, zrealizowany w nieco inny sposób, można także usłyszeć na wielu modelach słuchawek, takich jak Apple AirPods Pro, gdzie przestrzenność uzyskuje się dzięki technologii śledzenia ruchu głowy.
Branża motoryzacyjna również rozwija technologię dźwięku przestrzennego. W 2021 roku zaprezentowano model Lucid Air — pierwszy samochód z Dolby Atmos. Następnie technologię tę wprowadził Mercedes-Benz, a obecnie wsparcie dla Dolby Atmos zapowiedziało co najmniej osiem marek samochodów, z których większość już jest dostępna w sprzedaży.
Tendencje rozwoju Dolby Atmos
Nie zdziwi nas, jeśli nowy standard dźwięku przestrzennego wkrótce stanie się „drugim stereo”. Dolby stworzyło cały ekosystem, który ma na celu popularyzację Atmos w różnych dziedzinach, zarówno na rynku profesjonalnym, jak i konsumenckim. Coraz więcej muzyki jest obecnie tworzone z dodatkowym miksem w Dolby Atmos, a starsze nagrania są miksowane ponownie, co pozwala odkrywać je na nowo, jakbyśmy byli wewnątrz utworu. Według magazynu „Billboard” 92% spośród 100 najpopularniejszych artystów wydało swoją muzykę w Dolby Atmos.
Chociaż wiele urządzeń z logiem Dolby Atmos, dostępnych na rynku, nie oferuje pełni możliwości tej technologii w porównaniu z zaawansowanymi systemami głośnikowymi w odpowiednio zaadaptowanych pomieszczeniach, nowy standard zmierza ku temu, aby być dostępny dla każdego. Kompromisy te nie powinny nas dziwić. Co mogą zrobić mniejsi twórcy? Aplikacja Dolby Atmos Renderer umożliwia odsłuch w trybie binauralnym, co oznacza jak najdokładniejszą symulację przestrzeni za pomocą słuchawek. Dzięki temu twórcy muzyki, podcastów i innych treści dźwiękowych mogą tworzyć produkcje w nowym standardzie.
Teraz już wiesz, że Dolby Atmos to zaawansowana technologia dźwięku przestrzennego, która umożliwia precyzyjne umieszczanie dźwięków w przestrzeni 3D, oferując w pełni immersyjne doświadczenia w kinach, urządzeniach domowych, grach, a nawet samochodach. Dzięki dźwiękowi obiektowemu, Dolby Atmos eliminuje ograniczenia tradycyjnych systemów dźwiękowych, stając się coraz bardziej powszechnym standardem na różnych platformach i urządzeniach.
